ساعت فلش

چاقي اطراف شكم و افزايش
خطر پوكي استخوان در زنان

مطالعه جديد نشان مي‌دهد كه چربي زياد اطراف شكم و ميانه بدن نه تنها خطر بيماري قلبي و ديابت را در زنان افزايش مي‌دهد بلكه خطر ٱستيئوپروز يا پوكي استخوان را نيز در آنها بيشتر مي‌كند.

پژوهشگران دانشگاه هاروارد در آمريكا يافتند كه علاوه بر خطرات وزن اضافي در بخش مياني بدن براي بيماري قلبي و ديابت، زناني كه چربي بيشتري در اطراف شكم خود دارند، تراكم استخواني كمتري دارند كه مي‌تواند منجر به پوكي استخوان شود. ٱستيئوپروز (osteoporosis) يا بيماري معروف به پوكي استخوان يك نوع بيماري استخواني است كه منجر به افزايش خطر شكستگي مي‌شود و تراكم استخواني افراد مبتلا به آن كاهش مي‌يابد.

آمار جهاني، گوياي آن است كه در ٥٠ سالگي از هر سه زن، يك نفر و از هر ١٢ مرد يك فرد دچار بيماري اُستيئوپروز هستند.

بر اساس آمار موسسه ملي آرتروز و بيماري‌هاي اسكلتي ـ عضلاني و پوست در آمريكا، حدود ١٠ ميليون آمريكايي كه بيشتر آنها زن هستند دچار پوكي استخوان هستند و تراكم استخواني ٣٤ ميليون آمريكايي ديگر نيز كم است كه خطر بروز پوكي استخوان را در آنها بيشتر مي‌كند.

دكتر ميريان بريدلا، متخصص راديولوژي بيمارستان عمومي ماساچوست و استاد راديولوژي دانشكده پزشكي دانشگاه هاروارد كه يافته‌هاي خود را ٣٠ نوامبر ٢٠١٠ در نشست سالانه جامعه راديولوژي آمريكا شمالي در شيكاگو ارائه كرد، چربي شكمي را متفاوت از چربي بخش‌هاي ديگر بدن مي‌داند. او با اشاره به اين كه همه چربي‌ها مشابه هم نيستند مي‌گويد كه چربي شكمي اثر آسيب‌رساني روي سلامتي استخوان‌ها دارد. چربي ساير نقاط بدن به طور عمده زير پوست است، اما چربي احشايي به طور عميق در حفره شكمي و در زير بافت‌هاي ماهيچه‌اي قرار دارد. اين نوع چربي اسيدهاي چرب را به داخل كبد مي‌ريزد و مواد و هورمون‌هاي ديگري را رها مي‌كند كه روي قلب و لوزالمعده اثر منفي دارند.

در اين پژوهش، ٥٠ زن در اندازه‌هاي مختلف بدني و پيش از دوران يائسگي شركت داشتند كه متوسط شاخص توده بدني آنها حدود ٣٠ بود و در فاصله ١٩ تا ٤٦ قرار داشت. مركز كنترل و پيشگيري از بيماري‌ها در آمريكا، شاخص توده بدني ٥.١٨ تا ٩.٢٤ را طبيعي، ٢٥ تا ٩.٢٩ را داراي اضافه وزن و ٣٠ يا بالاتر را چاق تعريف مي‌كند.

همه زنان شركت‌كننده در اين پژوهش، تحت تكنيك تصويربرداري خاصي قرار گرفتند كه "اسپكتروسكوپي ام. آر. آي" نام دارد و به پژوهشگران اين امكان را مي‌دهد كه رسوب‌هاي چربي در بدن از جمله چربي موجود در مغز استخوان را به طور دقيق اندازه‌گيري كنند. يافته‌ها نشان داد كه زناني كه چربي بخش مياني بدن آنها بيشتر است بيشتر هم دچار كمبود تراكم استخواني هستند. دكتر بريدلا چربي ميانه بدن را چربي شكمي عميقي مي‌داند كه پژوهش‌هاي پيشين مضر بودن آن را براي بيماري قلبي و ديابت نشان داده بودند.

چاقي، تهديدي براي استخوان‌ها

به گفته دكتر بريدلا، متخصص راديولوژي در بيمارستان عمومي ماساچوست، يافته‌هاي پژوهش اخير حاوي خبر بدي براي افراد چاق است، چرا كه پيشتر تصور ميشد كه وزن اضافي بدن تاحدودي مي‌تواند از كاهش تراكم استخوان‌ها جلوگيري كند. اما به اين ترتيب مشخص شد كه تنها مزيت چاقي كه حفاظت از استخوان‌ها تلقي ميشد نيز درست نيست.

اگر چه يافته جديد نشان مي‌دهد كه اين نوع چربي روي استخوان‌ها نيز اثر دارد و چربي زياد در مغز استخوان، آن را ضعيف مي‌كند اما سرپرست پژوهش مي‌گويد كه او و همكارانش دقيقا نمي‌دانند كه چه چيز در اين چربي هست كه موجب اين مشكلات مي‌شود. دكتر جودي چروناك، متخصص زنان در كالج پزشكي آلبرت انيشتن در نيويورك اين پژوهش را "بسيار شگفت‌آور" خواند و گفت كه اين پژوهش موجب مطرح شدن پرسش‌هاي جالب و مهمي شده است. او با بيان اهميت روز افزون "داشتن وزن متناسب و كنترل چاقي شكمي از جهات مختلف" به افراد توصيه مي‌كند كه شيوه زندگي خود را تغيير دهند و به منظور پيشگيري از پوكي استخوان و ساير بيماري‌ها، تحرك جسماني يا حداقل پياده‌روي را در برنامه روزانه زندگي خود جاي دهند.

اكنون پژوهشگران مطالعه حاضر در حال بررسي توزيع چربي و تراكم استخوان مردان هستند تا ببينند كه آيا الگوي مشابهي در هر دو جنس وجود دارد. نشانه‌هاي پوكي استخوان و عوامل خطر ابتلا به بيماري پوكي استخوان، در آغاز با نشانه‌هايي همراه نيست اما به محض ضعيف‌تر شدن استخوان‌ها نشانه‌هاي بيماري نمايان مي‌شوند كه معمولا با كمر درد، كاهش قد در طول زمان همراه است و شكستگي‌هايي در نقطه‌اي از بدن كه معمولا شامل مهره، مچ دست، باسن يا استخوان‌هاي ديگر در بدن است. عوامل خطرزا براي پوكي استخوان، معمولا شامل كمبود استروژن، فقدان رژيم غذايي حاوي كلسيم و ويتامين دي، اختلالات خوردن، داروهاي معين مانند مصرف كورتن يا برخي داروهاي افسردگي يا ضد تشنج، كمبود تحرك و مصرف زياد الكل و سيگار است كه به نوعي قابل تغيير هستند.

همچنين عوامل ديگري نيز وجود دارند كه قابل تغيير نيستند. جنسيت (زنان بيشتر از مردان)، پير شدن، نژاد سفيد يا آسيايي داشتن، وجود تاريخچه بيماري در خانواده، جثه كوچك و لاغر داشتن و انجام برخي اعمال جراحي نمونه‌هايي از اين عوامل هستند.